Engin venjuleg verslun - Fyrsti hluti

Kennarar hvetja til áfengisbanns, frétt í Ísafold 3. júlí 1909. hlaut samþykki þingsins og var staðfest árið eftir. Með veitingalögunum, eins og þau voru síðar nefnd, var skýrt tekið fram hverjir mættu selja áfengi; það voru kaupmenn, veitingamenn og lyfsalar. Áfengi til neyslu á staðnum máttu þó aðeins selja veitingamenn sem höfðu til þess tilskilin leyfi. Í lögunum voru einnig ákvæði um lágmarksmagn áfengis sem kaupmenn máttu selja, þrír pelar víns og sterks áfengis − þar með var tekin upp hugmynd Einars Ásmundssonar. Skýrt var tekið fram í lögunum að bannað væri að gefa eða veita ókeypis áfengi í sölubúðum eða öðrum húsum sem tilheyrðu kaupmönnum. Í lögunum var einnig tekið fram að lyfsalar mættu aðeins selja áfengi í litlu magni eftir forskrift læknis. Í lögunum voru einnig ákvæði um vínveitingaleyfi. Óskir um slík leyfi bar að senda hreppsnefnd í við- komandi hreppi. Hún átti síðan að „bera málið undir atkvæði hreppsbúa á hreppaskilaþingi“ og varð meiri- hluti þeirra að samþykkja heimildina, auk meirihluta hreppsnefndar og sýslunefndar á viðkomandi stað. Samsvarandi aðferð átti að viðhafa í kaupstöðum. Auk þessa varð amtmaður að staðfesta umrædda heimild. Fram að gildistöku þessara laga höfðu amtmenn getað veitt veitingaleyfi án afskipta annarra og þóttu þeir stundum fullörlátir. Leyfi mátti veita til fimm ára í senn. Þá voru í lögunum ákvæði til þess að koma í veg fyrir vínveitingar gegn greiðslu síðar. Í fyrstu gerð þessara laga giltu þessi ákvæði eingöngu um námsmenn „á skólum, er standa undir umsjón lands- stjórnarinnar“ og eftir gildistöku laganna var enginn námsmaður skyldur til að greiða slíkar skuldir. 160 Svo sem sjá má af þessum ákvæðum ganga þau í mjög ákveðna átt: í fyrsta lagi að hindra staupagjafir og sölu í verslunum; í öðru lagi að gera vínveitingar háðar sérstöku leyfi sem ekki yrði auðfengið; í þriðja lagi að takmarka lánveitingar vegna áfengisveitinga. Ráða má af umræðum á Alþingi að þessi voru ein- mitt markmið flutningsmanna. Jón A. Hjaltalín, einn framsögumanna með frumvarpinu, gerði grein fyrir því að ákvæði um vínveitingaleyfi ættu að gera mönn- um erfitt fyrir. Hann benti á að „hreppaskil væru haldin svo sjaldan, að eins tvisvar á ári, og þá opt 48